Sentobib Europees publieksonderzoek – resultaten en toekomst

Ruim 1000 Europese bibliotheken hebben in 2024 deelgenomen aan het Europese publieksonderzoek Sentobib. Daarmee bereikten zij meer dan 160.000 bibliotheekbezoekers in 7 Europese landen. In 2025 wordt de studie uitgebreid met nieuwe Europese landen.

Sentobib wordt voortaan als permanent onderzoeksinstrument beschikbaar. Daarbij wordt meer flexibiliteit voorzien: je kunt als bibliotheek kiezen wanneer je het onderzoek wilt doen en wanneer je je persoonlijke onderzoeksrapport wilt ontvangen. Zo heeft elke bibliotheek de kans om deel te nemen wanneer het past, en kan evolutie gemeten worden over de tijd heen. Het online dashboard van het onderzoek, werd geüpgraded naar een dynamisch dashboard waar resultaten gefilterd kunnen worden, kruistabellen gemaakt kunnen worden en verschillende grafiektypes beschikbaar zijn. Ook hebben bibliotheken die deelnamen in 2024 toegang tot hun persoonlijke resultaten in dit vernieuwde dashboard. Log in op het onderzoeksplatform https://nl.sentobib.eu en neem een kijkje!

Maak je nog geen gebruik van Sentobib of wil je evolutie meten? Schrijf je in via www.sentobib.nl

De resultaten in dit bericht omvatten algemene Europese resultaten over de deelnemende landen heen. De individuele onderzoeksrapporten die elke bibliotheek ontving, bevatten naast de eigen resultaten ook benchmarking (vergelijking) met vergelijkbare bibliotheken, de Nederlandse en de Europese resultaten. Het volledige Europese onderzoeksrapport vind je hier.

Uit het Sentobib publieksonderzoek blijkt dat bibliotheekgebruikers bijzonder tevreden zijn over hun bibliotheek. De dienstverlening, het aanbod, de medewerkers en de infrastructuur scoren erg hoog. Hoewel er belangrijke verschillen kunnen zijn tussen de individuele bibliotheken, wordt door de vele bibliotheekgebruikers bevestigd dat de bibliotheken sterk werk leveren. 

Bibliotheken hebben bovendien een uitgesproken positieveimpact op het welzijn van hun bezoekers. Ze worden gezien als veilige havens, als een plek waar mensen inspiratie vinden en hun creativiteit kunnen ontwikkelen, en als instituten met een positieve impact op de gemeenschapsvorming. Uit het impactmodel dat in de studie gebruikt werd, blijkt dat er een kans ligt in het sterker positioneren van de bibliotheek als ontmoetingsplek en als plaats waar mensen nieuwe vaardigheden kunnen leren. 

Deze positieve impact van bibliotheken is merkbaar bij alle bevolkingsgroepen onder de gebruikers, maar is nog sterker bij nieuwkomers. De specifieke rol die bibliotheken spelen voor deze doelgroep wordt door hen bevestigd.

Daarnaast dragen bibliotheken bij aan het versterken van lees-, schrijf-, taal- en digitale vaardigheden. Het versterken van de vaardigheden van de gebruikers is nog meer uitgesproken bij de gebruikers onder 26 jaar en de groep van nieuwkomers. Verder worden bibliotheken breed erkend als plekken van culturele inclusiviteit.

Ook niet-gebruikers erkennen de waarde van de bibliotheek. Dit wijst erop dat het draagvlak voor bibliotheken ruimer is dan enkel de groep actieve gebruikers. De waarde van de bibliotheek wordt door de niet-gebruikers het grootste ingeschat voor ‘kinderen en jongeren’ en ‘de bredere maatschappij’. Maar ook de persoonlijke waarde van bibliotheken wordt door niet-gebruikers bevestigd. Dit kan aanschouwd worden als de ‘option value’: de vrijheid hebben om naar de bibliotheek te gaan als men dat zou willen heeft een belangrijke waarde op zich. 

Er liggen ook kansen om niet-gebruikers en afhakers te overtuigen om (opnieuw) te komen, onder meer door de bekendheid van het ‘minder traditionele aanbod’ te vergroten, in te spelen op aangepaste openingsuren en het digitale aanbod te versterken.

De studie stelt ook verschillende vragen over hoe “de bibliotheek van de toekomst” er uit zou kunnen zien. De gebruikers verlangen naar een bibliotheek die het evenwicht bewaart tussen rust en levendigheid. Er is een voorkeur voor een warme, uitnodigende omgeving waar iedereen zich thuis voelt. Het traditionele aanbod blijft essentieel, maar moet hand in hand gaan met vernieuwende diensten. Daarbij wordt de voorkeur uitgesproken voor diensten die in relatie staan tot ontmoetingen, cursussen, workshops en het verder betrekken van kinderen bij het bibliotheekgebeuren.

Tegelijkertijd toont het onderzoek aan dat de behoeften significant kunnen verschillen naargelang leeftijd, gender, herkomst en type bibliotheek. Het combineren van diverse doelgroepen met uiteenlopende noden wordt een boeiende, maar uitdagende opdracht.

Tot slot is het belangrijk om oog te hebben voor lokale verschillen. Elke bibliotheek is uniek en dat bleek ook uit de cijfers in de Sentobib studie. Gebruik daarom je persoonlijke onderzoeksrapport om de lokale resultaten lokaal te analyseren en zo de specifieke belangen van jouw bibliotheek te onderbouwen.