Middelen voor ravijnjaar en verhoging btw definitief afgeschaft, maar ook bezuinigingen

Het Kabinet heeft de Voorjaarsnota gepresenteerd. Naast de positieve geluiden over de btw en tegemoetkoming voor gemeenten, zijn er zorgen over bezuinigingen in onderwijs en op basisvaardigheden. Hieronder een overzicht van relevante onderdelen voor bibliotheekorganisaties.

Gemeenten krijgen vanaf 2026 structureel 800 miljoen extra. De helft daarvan is bedoeld om de terugval in het gemeentefonds te dempen, de andere helft is beschikbaar om de tekorten in de jeugdzorg (deels) op te vangen. Vanuit gemeenten klinkt opluchting dat het Rijk de zorgen heeft gehoord en ernaar handelt. Tegelijkertijd voorzien zij nieuwe problemen, met name op het gebied van de jeugdzorg. In de nieuwe begroting gaat het Kabinet ervan uit dat de hervormingen rondom de jeugdzorg in 2028 zijn afgerond, de VNG vindt dit ambitieus.

Het btw-tarief voor cultuur, boeken en sport zou stijgen van 9% naar 21%. Een Kamermeerderheid was hiertegen en riep het Kabinet al in november 2024 op om de verhoging van tafel te halen. Samen met bondgenoten uit cultuur, boeken, media, sport en evenementen heeft de VOB campagne gevoerd onder de noemer ‘Geen hogere btw’ om boeken, cultuur en sport toegankelijk te houden. Bij de Voorjaarsnota is duidelijkheid gekomen over een oplossing die is gevonden voor de btw-verhoging., daarmee is de verhoging van het btw-tarief definitief van tafel.

Een deel van de middelen die bedoeld zijn voor de gerichte bekostiging basisvaardigheden wordt door OCW niet uitgekeerd; op de regeling wordt geen loon- en prijsbijstelling toegepast. Het bedrag dat het Kabinet daarmee bezuinigt loopt op tot structureel 48,1 miljoen vanaf 2030. Het nominale bedrag van minimaal 182 euro per leerling die scholen ontvangen blijft gelijk, maar omdat er niet wordt geïndexeerd, houden scholen steeds minder over.

De aanvragen voor de subsidieregeling School en Omgeving 2023-2025 vielen in de eerste ronde van 2023 lager uit dan verwacht. De 53,9 miljoen euro die sindsdien bespaard is, wordt niet terug geïnvesteerd in het onderwijs, maar elders besteed.
De SPUK Kansrijke Wijk is een interdepartementale regeling vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW) en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), gericht op de twintig focusgebieden binnen het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV). Het Kabinet heeft besloten dat deze SPUK niet wordt afgeschaft, maar wordt verlengd. Vanuit het budget voor School en Omgeving van OCW gaat in de periode 2026-2028 in totaal 233 miljoen euro naar de SPUK Kansrijke Wijk. In die periode draagt OCW ook 93 miljoen euro bij aan Kansrijke Wijk voor de SPUK Jonge Kind.

Er zijn extra middelen beschikbaar gesteld om het jeugdloon te verhogen. Met een structurele loonsverhoging voor jongeren, wordt het minimumjeugdloon met gemiddeld 20% verhoogd. 18- en 19-jarigen gaan er 25% op vooruit ten opzichte van het huidige jeugdloon en 20-jarigen gaan er 9,4% op vooruit. Ook de lonen van 16- en 17-jarigen stijgen mee. De verhoging gaat in per 1 januari 2027.