Prettig samenwerken én presteren

Goed werkgeverschap gaat niet alleen over inhoud, maar ook over vorm: hoe werk je prettig met elkaar samen om je doelen te bereiken? Onderdeel van die werkcultuur zijn vertrouwen, openheid en de mogelijkheid om fouten te maken. Rixt Heegsma, directeur van de Bibliotheken Mar en Fean, en Roos Biesheuvel, community librarian bij Bibliotheek CultuurPuntAltena, delen hun ervaringen.

Voordat Rixt Heegsma bibliotheekdirecteur werd, werkte ze onder meer in de zorg en het onderwijs. Binnen de bibliotheeksector wordt, anders dan in die branches, relatief weinig aandacht besteed aan een prettige samenwerking in teams, ontdekte ze. ‘Ik ben gewend dat je om tafel gaat om elkaars kwaliteiten beter te leren kennen. Misschien hoort het feit dat we dat in de bibliotheeksector niet zo snel doen een beetje bij de bescheidenheid van onze medewerkers: we vinden het spannend om te zeggen waar we goed in zijn.’

Heegsma gelooft juist wel in dat gesprek. ‘Wanneer je je bewust bent van wat je kan, pak je makkelijker de ruimte om je rol goed en voortvarend uit te voeren. Daarom zijn we de afgelopen tijd aan de slag gegaan met vragenlijsten, die inzicht geven in je talenten en helpen om in teams een goede taak- en rolverdeling te maken, die matchen met je talenten.’

Dat gesprek is, met het oog op de grote veranderingen die de bibliotheeksector doormaakt, misschien wel belangrijker dan ooit. ‘We hebben deze inzichten nodig om te zien of we wel toegerust zijn op ons brede takenpakket,’ denkt Heegsma. ‘Om alle kernfuncties goed te kunnen invullen, hebben we niet alleen feitelijke kennis nodig, maar ook bepaalde persoonlijke kwaliteiten. Denk bijvoorbeeld waarin je contact maakt met het publiek.’

Een goede werkcultuur draait om warme onderlinge relaties, aldus Heegsma. ‘Als mienskipsbibliotheek willen we graag een goede band hebben met de inwoners van ons werkgebied, maar streven we net zo goed naar fijne relaties binnen onze eigen organisatie. We proberen teams te creëren die samen impact willen maken op de samenleving, door zo goed mogelijk samen afspraken te maken. Daarvoor moet je zicht hebben op ieders talenten en verantwoordelijkheid nemen voor je werkzaamheden.’

Ook Roos Biesheuvel, community librarian bij Bibliotheek CultuurPuntAltena, ziet de meerwaarde van een goede werkcultuur. Als jonge medewerker denkt ze graag mee over de behoeften van deze specifieke groep collega’s op de werkvloer. ‘We zien dat jongere generaties vaak niet hun hele leven lang bij dezelfde werkgever willen blijven, minder de wens hebben om voltijds te werken en meer flexibiliteit zoeken in hun werktijden,’ somt ze op. ‘Zulke afspraken kun je als werkgever en werknemer op papier maken, maar het moet ook in de praktijk goed voelen. Als je de afspraak hebt gemaakt dat je ’s avonds langer doorwerkt en ’s ochtends later begint, moet je daar vervolgens dus niet op aangekeken worden.’

Ook belangrijk voor jonge medewerkers, denkt Biesheuvel: de ruimte om fouten te maken. ‘In je eerste baan moet je nog van alles leren. Ik heb altijd het gevoel gehad dat daar ruimte voor was. Dat past bij het pionierende karakter van de bibliotheek: we ontwikkelen allerlei nieuwe vormen van aanbod, en dat gaat ook niet altijd in één keer goed.’

Ook Heegsma geeft die ruimte om fouten te maken graag – mits medewerkers ervan leren. ‘Zolang je open bent over de inzichten die een fout heeft opgeleverd, kunnen we als collega’s allemaal van die lessen leren. Dat monitoren hoort erbij. Het zou helpend zijn als we daarvoor sectorbreed een kwaliteitskader kunnen ontwikkelen.’

Toen Biesheuvel zes jaar geleden de bibliotheeksector binnenkwam, was ze positief verrast door de begeleiding die ze als medewerker kreeg. ‘Ik heb tot nu toe voor twee verschillende bibliotheekorganisaties gewerkt, en ik voelde me op beide plekken echt in mijn kracht gezet. Wel vraag ik me soms af of we niet nog meer sectorbrede afspraken kunnen maken; nu lijkt het alsof iedere organisatie zelf het wiel uitvindt.’

Ondertussen zijn veel bibliotheken al bezig om hun werkcultuur te verbeteren, maar het expliciete gesprek wordt niet altijd gevoerd, denkt Heegsma. ‘Sommige collega’s vinden het spannend om expliciet te maken waar hun meerwaarde voor de organisatie ligt: daarmee leg je jezelf ook druk op. Ook zijn ze soms bang dat dit soort overleggen veel tijd gaan kosten, maar ik ben ervan overtuigd dat je met deze kennis in huis juist alleen maar efficiënter samenwerkt.’

Zo zoeken we met elkaar naar een optimum tussen een prettig werkklimaat en goed presteren. Heegsma: ‘We willen het naar ons zin hebben, maar we willen ook floreren in wat we doen. Daarbij helpt het als je elkaar op een prettige manier feedback geeft. Als ik een vergadertafel rondkijk en zie dat iedereen in een team meedoet, zie ik dat zelf altijd als een goed teken.’