Leenrecht

Auteurs van werken die bibliotheken uitlenen, hebben vaak recht op een vergoeding. Die vergoeding noemen we leenrecht. Maar wat is dat ook alweer?

Het leenrecht is: ‘het recht van de rechthebbende op een billijke vergoeding voor het uitlenen van zijn werk door bibliotheken’. Het leenrecht is in hoofdzaak van toepassing op openbare bibliotheken. Maar ook andere (publiek toegankelijke) bibliotheken die uitlenen zonder winstoogmerk zijn leenrechtplichtig.

Openbare bibliotheken hoeven van tevoren geen toestemming te vragen aan rechthebbenden, om auteursrechtelijk beschermde werken uit te lenen. Daar tegenover staat wel dat zij een billijke vergoeding moeten ontvangen. Die verplichting tot het betalen van een vergoeding is geregeld in de Auteurswet.

Bibliotheken van ‘instellingen voor onderwijs en onderzoek’ zijn vrijgesteld van het betalen van leenvergoedingen. Hetzelfde geldt voor Koninklijke Bibliotheken. In die vrijstelling is ook het uitlenen van gesproken boeken (voor mensen met een leesbeperking) opgenomen.

Er was in het verleden onduidelijkheid over de onderwijsvrijstelling voor de leenrechtvergoeding van boeken die in het kader van dBos aan leerlingen ter beschikking werden gesteld. Sinds 2023 stelt het ministerie van OCW jaarlijks 3,5 miljoen euro ter beschikking voor uitleningen via bibliotheken op scholen.